Strona główna | Linki | Katalog | Ogłoszenia | PTGEM | Subskrybcja | Ustaw startową | Do ulubionych | Poleć znajomym | Zaloguj się   
Złotnictwo
Dziedzictwo
Bursztyn
Informacje
Innowacje
Nauka
Organizacje
Prezentacje
Relacje
Technika
Technologie
Trendy

Aktualny numer
Szukaj w serwisie

Biżuteria secesyjna. Zbiory Muzeum Mazowieckiego w Płocku
Iwona Korgul-Wyszatycka
Biżuteria w dobie secesji w latach 1890–1910 pełniła szczególne role: jako dekoracyjny element stroju kobiecego uzupełniała modę i krawieckie kreacje; noszona na co dzień do strojów dziennych i wieczorowych podkreślała status społeczny kobiety i jej urodę. Stała się jednocześnie symbolem miłości i przyjaźni, uczuć religijnych
i patriotycznych; pamiątką chrztu, ślubu, uroczystości rodzinnych i wszelkich familijnych rocznic, a także lokatą kapitału.
    Około 1900 roku biżuteria przyjęła jedną z najpiękniejszych form w historii złotnictwa – dostosowana do nowej mody belle époque naśladowała naturę i wszelkie formy roślinno-zoomorficzne oraz fantastyczno-baśniowe, będące w tej dziedzinie sztuki najpiękniejszą z form przeistoczenia natury w sztukę plastyki.
 
 
Precjoza blisko natury
 
    Precjoza biżuteryjne przybierały kształty: gałązek krzewów i kwiatów, kielichów kwiatów, dekoracyjnych pnączy i liści, stylizowanych ptasich piór, postaci smoków, maszkaronów, egzotycznych ptaków i owadów, ważek i motyli. „Rzeźbione” w szlachetnych kruszcach
i kamieniach półszlachetnych, ujęte w stylizowane, ażurowe, secesyjne oprawy stawały się małym dziełem sztuki. Zakłady jubilerskie całej Europy prześcigały się w tworzeniu nowych, oryginalnych form naśladujących naturę, łącząc ze sobą szeroką gamę i różnorodność materiału jubilerskiego. Wyroby biżuteryjne – piękne w swej nowoczesnej, secesyjnej formie, wzbogacone o drogie kamienie szlachetne, wykonywane ze złota, srebra i platyny
– stały się drogim i ekskluzywnym produktem.
 
 
Słynni projektanci
 
    Jednocześnie autorskie projekty prezentowano na pokazach sztuki jubilerskiej
i wystawach światowych w Paryżu, Chicago, Londynie, Rzymie, Lizbonie. Projektantami
tych drogocennych przedmiotów byli słynni artyści i jubilerzy: René Lalique, Carl Faberge, Paul i Henri Veverowie, Lucien Gaillard, Georges Fouquet, Henry van de Velde, Frederick James Partridge, którzy tworzyli niezapomniane kreacje plastyczne także w innych działach rzemiosła artystycznego. Artyści ci poza inspiracjami roślinno-zoomorficznymi, projektując formy biżuteryjne, ulegali wpływom sztuki japońskiej, egipskiej, arabskiej, podobnie jak graficy, malarze, ceramicy.
 
 
 

  Biżuteria dla muzeów i znanych tancerek
    
     Kreatorzy najwybitniejszych dzieł biżuteryjnych zasłynęli, pozostawiając swe realizacje
  w wielkich muzeach europejskich: w Berlinie, Paryżu, Lipsku, Londynie lub w kasetach
  biżuteryjnych sławnych aktorek i tancerek: Sary Bernhardt i Loie Fuller. Dla „boskiej Sary” 
  diademy, kolie i brosze projektowali Rene Lalique i Alfons Mucha, który tworzył także
  dla wielkiej aktorki monumentalne scenografie do sztuk teatralnych, kostiumy i plakaty,
  stając się jednym z najbardziej kreatywnych artystów epoki art nouveau.
  Te niepowtarzalne w formie i dekoracji przedmioty były biżuterią unikatową, która
  powstawała na specjalne zamówienie, dostosowana do konkretnej osoby,
  jej osobowości, strojów, kreacji wieczorowych i urody. Najsłynniejszym z jubilerów
  art nouveau był niewątpliwie René Lalique – wielki kreator francuskiej biżuterii, który stał
  się dla wielu europejskich jubilerów i twórców secesji niedoścignionym artystą.
 
 
   Secesja masowa…
    Oczywiście nie wszyscy projektanci wsławili się słynnymi kreacjami z dziedziny 
  sztuki jubilerskiej dla „wielkich tego świata”. Około 1900 roku w krajach
  europejskich zakłady jubilerskie projektowały i wykonywały masowo znacznie
  skromniejszą biżuterię ze złota, platyny, srebra, wysadzaną kamieniami
  szlachetnymi, półszlachetnymi, zdobioną barwną emalią, macicą perłową,
  szylkretem, kością słoniową, perłami, koralem, bursztynem, rogiem czy metalami
  nieszlachetnymi. Jako nowość do produkcji elementów biżuteryjnych około 1900
  wprowadzono róg jako kolejne tworzywo organiczne, w którym rzeźbiono
  i wycinano ozdobne grzebienie do fantazyjnych, secesyjnych fryzur. Popularnymi
  i modnymi kamieniami stosowanymi do secesyjnej biżuterii kobiecej były diamenty, szafiry, rubiny, chryzolity i opale. Popularna stała się technika i moda łączenia różnorodnych w barwie
i strukturze kamieni w jednym wyrobie – dla jubilerów rosyjskich typowymi kamieniami, które łączono ze sobą, były rubiny i chryzolity, perły i szafiry, szafiry i diamenty, a jubilerzy wiedeńscy chętnie kojarzyli ze sobą perły, szafiry i rubiny z barwną emalią nakładaną na złoto i srebro. Czasem mimo użycia tańszego surowca (srebro, metal nieszlachetny, emalia, materiał organiczny) wyroby jubilerskie stawały się szybko modne z uwagi na niepowtarzalność i oryginalność formy
oraz wzornictwo inspirowane egzotycznym czarem sztuki japońskiej. Styl biżuterii i zastosowanie do niej określonych ozdobnych i szlachetnych kamieni podporządkowany był także wierze w moc i magię kamieni. 
 
 
… dla burżuazji i bogatych mieszczan
 
    Odbiorcami sztuki jubilerskiej na przełomie IX i XX wieku były dwie najbogatsze warstwy społeczeństwa: burżuazja i bogate mieszczaństwo.
Rynek jubilerski oferował bogatą gamę wyrobów w postaci garniturów biżuteryjnych, na które składały się: brosza-wisior, kolczyk, pierścionek
i bransoleta oraz oddzielnie oferowane do zakupu brosze, kolczyki, bransolety, pierścionki, szpile do kapeluszy, żabotów i bluzek, złote zegarki, spinki
do mankietów, papierośnice, tabakierki, torebki wieczorowe plecione ze złotego
i srebrnego drucika. Oddzielną formą dodatków biżuteryjnych były ozdobne grzebienie do włosów, diademy, napierśniki będące ozdobą strojów wieczorowych, balowych, ślubnych i kreacji wyjściowych. Biżuteria, podobnie jak inne gałęzie sztuk plastycznych, w latach 1890-1910 poszukiwała nowych materiałów, technologii, zdobnictwa o nowoczesnym wzornictwie, przeciwstawiała się formom historycznym, eklektycznym nawiązującym do biżuterii okresu Cesarstwa. Jubilerzy doby secesji udowodnili ponadto, że mogąc posłużyć się tanimi materiałami o wartości jedynie przedstawiającej, można stworzyć jednocześnie nową estetykę wyrobu jubilerskiego.
 
 
Kameralna kolekcja Muzeum Mazowieckiego w Płocku
 
    Kolekcja biżuterii ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku to kameralna kolekcja,
  która charakteryzuje się bogactwem form biżuteryjnych i stylowych sztuki europejskiej 
  około 1900 r. Jednocześnie jest przeglądem możliwości artystycznych i technologicznych
  warsztatów jubilerskich firm: rosyjskich, polskich, francuskich, szwajcarskich, niemieckich
  i wiedeńskich. W zbiorze posiadamy liczne brosze-wisiory, bransolety, medaliony, 
  pierścienie, zegarki kopertowe damskie i męskie, klamry do pasków, szpile do kapeluszy, 
  zapinki, szpile do krawatów, spinki do mankietów, sygnety, papierośnice, tabakierki
  i garnitury biżuteryjne. Wyroby wykonane są z rożnych materiałów jubilerskich z użyciem 
  popularnych i modnych kamieni szlachetnych, pereł i emalii o charakterystycznym 
  zdobnictwie, ornamentacji i formie typowej dla secesji. rosyjskiej, wiedeńskiej i polskiej.
 
 
 
 
 
    Kolekcja liczy około 190 obiektów i do najcenniejszych i najciekawszych należą brosze
  nawiązujące do form zoomorficznych – np. wisior w postaci smoka, którego korpus
  stanowi ogromna perła; brosza w formie lecącego gołębia z gałązką w dziobie, brosza
  w formie pawiego pióra lub ozdobna, złota klamra do paska wieczorowej sukni 
  z motywem pary smoków wysadzana opalami i rubinami. W kolekcji muzeum płockiego 
  oprócz reprezentantów firm europejskich posiadamy wyroby znanych projektantów
  i jubilerów: Michała Perchina (1860-1903) pracującego dla Carla Faberge, projekty
  miniatur do wyrobów ze srebra malarza Franciszka Żmurki (1859-1910) czy realizacje
  projektu Marii Giżbert-Studnickiej.
    
 
 
 
Kolekcja biżuterii secesyjnej Muzeum Mazowieckiego w Płocku nadal jest sukcesywnie uzupełniana wyrobami z epoki,
a także współczesną, polską biżuterią będącą reminiscencją secesji.
 
Autorka jest kustoszem Muzeum Mazowieckiego w Płocku
 
FOT. Muzeum Mazowieckie w Płocku
 

[ drukuj ]


Źródło wiadomości:




Wydawca    Redakcja    Prenumerata    Reklama    Pomoc    Polityka prywatności    
Wszelkie prawa zastrzeżone.